Zübeyr Bin Avvam’ın (ra) Kısaca Hayatı

Zübeyr Bin Avvam (ra) İslamı ilk kabul edenler arasında olan bir sahabedir. Ayrıca Hz. Peygamber’in (sav) yardımcısı olduğunu bizzat Peygamber Efendimiz söylemiştir ve cennetle müjdelenen 10 sahabenin arasındadır. Bu nedenle önemli sahabelerden biridir. Yazımızda Zübeyr Bin Avvam’ın hayatı kısaca anlatılmıştır.

“Her peygamberin bir havarisi (yardımcısı) vardır, benim de havarim Zübeyr’dir.” (Müslim)

Zübeyr Bin Avvam 594/595 yıllarında Mekke’de doğmuştur ve annesi Hz. Peygamber’in halası olan Safiyye bint Abdülmuttalib’dir. Babası küçükken vefat etmiştir ve Zübeyr’de Haşimoğullarının yanında büyümüştür.

Müslüman oluşu

Cahiliye devrinde putlara hiç tapmamış ve cahiliye inanışlarına hiç uymamıştır. İslam’ı kabul ettiğinde ise 16 yaşlarında olduğu bilinir. Zaten yazımızın başında da yazdığımız gibi İslam’ı kabul eden ilk sahabelerdendir. Hz. Ömer’den bile önce Müslüman olmuştur.

İslamı seçen Zübeyr Bin Avvam, amcası Nevfel b. Huveylid tarafından baskılara ve işkencelere maruz kalmıştır. Buna rağmen Zübeyr İslam’dan hiç bir zaman vazgeçmemiştir. Oğluna eziyet edildiğini öğrenen annesi onu amcasının elinden kurtarmıştır.

Mekke’de müşriklerin Müslümanlara eziyet ettikleri zamanlarda bir gün Hz. Peygamber’in (Sav) öldürüldüğünü duymuş ve buna karşı hemen kılıcını kuşanan Zübeyr müşriklere karşı savaşmak için dışarıya çıkmıştı. Bu olay ile İslam tarihinde müşriklere karşı ilk kılıç çeken Zübeyr Bin Avvam olmuştur.

Dışarıya çıkınca yolda Pey­gamberimiz (Sav) ile karşılaşmış, telaşının sebebini soran Hz. Peygamberimize de, “Anam babam sana feda olsun ya Re­sû­lal­lah! Senin katledildiğini duydum; müşriklere had­dini bildirmeye gidiyordum!” demiştir. Peygamber Efendimiz (Sav) ise buna karşı Zübeyr’ dua etmiştir.

Habeşistan’a yapılan ilk hicretteki kafileye Zübeyr Bin Avvam da katılmıştır. Daha sonra oradan Medineye hicret eden Efendimiz’in yanına oda hicret etti. Medine’de Hz. Peygamber’in (Sav) emrinden hiç ayrıl­madı, her zaman onun yanındaydı. İyi gününde de, kötü gününde de onu hiç yalnız bırakmadı.

Ticaretle uğraşan Zübeyr zengin biriydi ama son derece de cömertti. Birçok fakir Müs­lüman’ın geçimini sağlar ve onların her türlü ihtiyacını görürdü. İnancı uğruna bütün varlığını feda edebilecek kadar fedakar biriydi.

Güçlü ve cesur bir kahraman

Bütün savaşlarda Peygamberimizin yanında yer aldı, ona gelebilecek tehlikelere karşı onu canla başla korumuştur. Hatta “Re­su­lul­lah ile beraber katıldığım savaşlarda yara almayan hiçbir yerim yok­tur.” demiştir. (Tirmizi)

Bedir savaşındaki üç süvariden biri olmuş ve o savaşta büyük kahramanlıklar göstermiştir. Peygamber Efendimiz (Sav), Bedir savaşı sırasında Müslümanlara yardıma gelen meleklerin başlarında Zübeyr Bin Avvam’ın sarığına benzeyen sarıklar gördüğünü söylemiştir.

“Meleklerin, sarı başlıklarla Zübeyr’in suretinde indiklerini görüyordum.” (Tabakat)

Güçlü kuvvetli, boylu poslu ve cesur biri olan Zübeyr’in bu kahramanlıkları Uhud, Hendek ve Hayber savaşlarında da devam etmiştir. Daha sonra Vadilkura Seriyyesi ile Fedek’in fethine katılmıştır. Mekke’yi fethetmek için yola çıkan İslam ordusunun kumandan ve sancaktarlarından biri de Zübeyr Bin Avvam olmuştur.

Huneyn Savaşında Peygamberimizi koruyan sahabeler arasında kalmış ve müşrikler ile birer birer savaşarak ve onları yere sermiştir. Düşmanları Pey­gamberimize yaklaştırma­mak için canını dişine takarak savaşmıştır.

Zübeyr, daha sonralarda olan Tâif Muhasarası’nda ve Tebük Seferi’nde de yer almıştır.

Hz. Peygamber’in (Sav) vefatından sonra ilk halife olarak önce Hz. Ali’yi desteklemiş fakat çoğunluğun Hz. Ebu Bekir’i seçmesiyle ona biat etmiştir. Hz. Ebu Bekir ve Hz. Ömer döneminde de savaşlara, seferlere katılarak büyük katkıları olmuştur. Suriye ve Mısır’ın İslam’a girmesinde Zübeyr’in büyük payı vardır.

Şehit edilmesi

Hz. Osman şehit edildikten sonra Hz. Ali (ra) halife oldu ve Zübeyr Hz. Ali’ye biat ederek Hz. Osman’ı şehit edenlerin bulunup cezalandırılmasını istemiştir. Bu olaylar gelişmiş ve cemal vakası olmuştur. (Bakınız: Cemal vakası)

Cemal vakasında Hz. Aişe tarafında yer alan Zübeyr yine de Hz. Ali ile karşı karşıya gelmemiş onunlar savaşmamıştır. Zübeyr bin Avvam Hz. Ali ile konuşarak Medine’ye döndü. Fakat Hz. Ali ile Hz. Aişe’nin arasını açmaya çalışan fitnecilerden bazıları Zübeyr’in peşine düştü ve Vâdissiba denilen yerde ona yetişerek namaz kıldığı sırada onu şehit ettiler.Zübeyr şeiht edildiğinde 64 yaşındaydı.