Namaz Sitesi BLOG
Hayatımızın her yönünü şekillendiren ve düzene sokan İslam dini ve İslam dininin temel kaynağı Kuran’ı Kerim miras hakkı konusunda da Müslümanlara emirler vermiştir. Miras nedir, Kuran-ı Kerim’de miras hakkı nasıldır, mirasın şartları nelerdir, miras ile ilgili ayetleri, erkek ve kadının miras haklarını İslam dinimize göre inceleyeceğiz.
Miras kelime anlamı olarak; bir kişiye, ölen bir yakınından kalan para, mal, mülk, hak veya servet benzeri şeylerdir. Miras, fıkıh olarak; ölenin geride bıraktığı mal ve hakların belli ölçülerle, şerî mirasçılara bölünmesidir. Dinimizde miras olarak “Ferâiz” kelimesi kullanılır. Farîza; farz, belirli pay, hisse demek iken Ferâiz ise, belirli miras hisseleri anlamına gelir.
Mirasın şartları
Miras olayının olabilmesi için bazı şartların olması gereklidir. Birincisi bir Mûris olmalı. Muris; vefat ederek, geride miras bırakan kimsedir. İkincisi bir Varis olması. Varis; kendisine miras intikal eden, mirasta hissesi olan kimsedir. Üçüncüsü ise Miras yani; vefat eden murisin mal veya hak olarak geride bıraktığı şeylerdir. Dördüncüsü bir miras engelinin olmaması gerekir. Örneğin mirasa kavuşmak için Murisi öldürme mirastan hak sahibi olmaya engeldir.
“Katil için miras yoktur” (Hadis-i şerif; Ebû Davud)
Bu şartlardan birinin olmaması halinde miras hukukundan ve miras olayından söz edilemez.
Başta da yazdığımız gibi dinimizin temel kaynağı Kuran’da miras ile ilgili ayetler bulunmaktadır. Kuranda miras hakkı ve şartlarının nasıl olması gerektiği de buralarda açıklanmıştır. Ayrıca Peygamberimizin (Sav) hadisi şerifleri de miras hakkında bizlere öğretici olmuştur.
Erkek ve kadınlara da miras vardır;
“Ana, baba ve akrabaların (miras olarak) bıraktıklarından erkeklere bir pay vardır. Ana, baba ve akrabaların bıraktıklarından kadınlara da bir pay vardır. Allah, bırakılanın azından da çoğundan da bunları farz kılınmış birer hisse olarak belirlemiştir.” (Nisa Suresi, 7. ayet)
Erkeklerin paylarının kızların iki katı olması;
“Allah size, çocuklarınız (ın alacağı miras) hakkında, erkeğe iki dişinin payı kadarını emreder. (Çocuklar sadece) ikiden fazla kız iseler, (ölenin geriye) bıraktığının üçte ikisi onlarındır. Eğer kız bir ise (mirasın) yarısı onundur. Ölenin çocuğu varsa, geriye bıraktığı maldan, ana babasından her birinin altıda bir hissesi vardır. Eğer çocuğu yok da (yalnız) ana babası ona varis oluyorsa, anasına üçte bir düşer. Eğer kardeşleri varsa anasının hissesi altıda birdir. (Bu paylaştırma, ölenin) yapacağı vasiyetten ya da borcundan sonradır. Babalarınız ve oğullarınızdan, hangisinin size daha faydalı olduğunu bilemezsiniz. Bunlar, Allah tarafından farz kılınmıştır. Şüphesiz Allah hakkıyla bilendir, hüküm ve hikmet sahibidir.” (Nisa Suresi, 11. ayet)
Eşlerin birbirlerine mirası;
“Eğer çocukları yoksa, karılarınızın geriye bıraktıklarının yarısı sizindir. Eğer çocukları varsa, bıraktıklarının dörtte biri sizindir. (Bu paylaştırma, ölen karılarınızın) yaptıkları vasiyetlerin yerine getirilmesi, yahut borçlarının ödenmesinden sonradır. Eğer sizin çocuğunuz yoksa, bıraktığınızın dörtte biri onlarındır. Eğer çocuğunuz varsa bıraktığınızın sekizde biri onlarındır. (Yine bu paylaştırma) yaptığınız vasiyetin yerine getirilmesinden, yahut borçlarınızın ödenmesinden sonradır. Eğer kendisine varis olunan bir erkek veya bir kadının evladı ve babası olmaz ve bir erkek veya bir kız kardeşi bulunursa ona altıda bir düşer. Eğer (kardeşler) birden fazla olurlarsa, üçte birde ortaktırlar. (Bu paylaştırma varislere) zarar vermeksizin yapılan vasiyetin yerine getirilmesinden, yahut borcun ödenmesinden sonra yapılır. (Bütün bunlar) Allah’ın emridir. Allah hakkıyla bilendir, halimdir (hemen cezalandırmaz, mühlet verir.)” (Nisa Suresi, 12. ayet)
Kardeşlerin mirası;
“Senden fetva istiyorlar. De ki: “Allah size “kelâle” (babasız ve çocuksuz kimse)nin mirası hakkında hükmünü açıklıyor: Çocuğu olmayan bir kişi ölür de kız kardeşi bulunursa bıraktığı malın yarısı onundur. Eğer kız kardeşi ölür ve çocuğu da bulunmazsa, erkek kardeş ona varis olur. Eğer kız kardeşler iki iseler, (erkek kardeşin) bıraktığının üçte ikisi onlarındır. Eğer kardeşler erkekli kızlı iseler o zaman, (bir) erkeğe, iki kızın hissesi kadar (pay) vardır. Sapmayasınız diye Allah size (hükmünü) açıklıyor. Allah her şeyi hakkıyla bilendir.” (Nisa Suresi, 176. ayet)
Miras konusunda Kuran’da en belirgin ayetle bunlar iken bunun haricinde başka ayetlerde de miras konusuna biraz değinilmiştir. Ayetlere göre miras konusunda kadınlar ile erkekler arasında bir fark olmadığını, sadece hisse oranlarında bir farklılık olduğunu belirtilmektedir.
