Kurban Nedir, Kurbanın Hükmü

Bu yılda Kurban bayramı yaklaşırken en çok merak edilen soruların başında kurban kesmek farz mı, vacip mi? kimler kurban keser? Kurbanın hükmü nedir? gibi sorulara cevaplar aranmaktadır. Yazımızda kısaca Kurban ibadeti ile ilgili merak edilenleri aktarmaya çalıştık.

Kurban Nedir

Kurban; sözlük anlamıyla yaklaşmak, Allah’a yakınlaşmaya vesile olan şey anlamlarına gelir. Dini bir terim olarak ise Kurban; Allah’a yaklaşmak ve O’nun rızasına ermek için ibadet maksadıyla, belirli şartları taşıyan hayvanı usulüne uygun olarak kesmeyi ve bu amaçla kesilen hayvanı ifade eder.

Akıllı, hür, mukim ve dini ölçülere göre zengin sayılan mümin, ilahi rızayı kazanmak gayesiyle kurbanını kesmekle hem Allah’a yaklaşmakta, hem de maddi durumlarının yetersiz olması sebebiyle kurban kesemeyenlere yardımda bulunmaktadır. Bu ibadetin ruhunda Hakka yakınlık ve halka fedakarlıkta bulunma anlayışı vardır.

Kurbanın Hükmü

Kurbanın meşru oluşu Kur’an-ı Kerim, Sünnet, İslam alimleri ve İslam ümmetinin görüş birliği ile sabit bir ibadettir. Kurbanın meşru bir ibadet olduğuna dair Kur’an-ı Kerim’de deliller mevcuttur. Hz. İbrahim’in oğlu Hz. İsmail’in yerine bir kurbanın, Allah tarafından kendilerine fidye (kurban) olarak verildiği açıkça bildirilmektedir.

Ayrıca Kurban kesmek ile ilgili Kur’an’da çeşitli ayetler bulunmaktadır. En bilinen ayetlerden biri sıkça okuduğumuz Kevser suresinin 2. ayetidir.

“O Halde, Rabbin için namaz kıl, kurban kes.” (Kevser Suresi, 2. ayet)

Tefsire göre 2. ayette, kendisine pek çok hayır lutfedilmiş olan Hz. Peygamber’in (sav) bu nimetlerin şükrünü eda etmek üzere sadece Allah’a yönelerek namaz kılması ve O’nun rızâsı için değerli mallarından kurban kesmesi emredilmiş; bu suretle putlar için kurban kesen müşriklerin çok tanrılı inancını silip tevhid inancını yerleştirmesi ve kesilen kurbanlar sayesinde sosyal yardımın sağlanması amaçlanmıştır.

Kurban kes emri İslam Alimleri tarafından, sadece Peygamberimize (Sav) mahsus sayıldığından, ayetin dalaletinde ittifak sağlanamamıştır. Bunun için kurban, vacip kabul edilmiştir. Kurban kesmek farz mı sorusuna çoğu İslam aliminin cevabı bu şekildedir.

Bakınız: Vacip ne demek

İslam Alimlerine bazılarına göre ise, kurban kesmek, müekked sünnettir. Yani, Peygamber Efendimizin (Sav) devamlı yaptığı, nadiren terk etmiş olduğu farz ve vacib olmayan amellerdir.

Peygamber Efendimiz (sav) kurban ile ilgili şu hadisi şerifi buyurmuştur;

“İmkanı olup da kurban kesmeyen bizim namazgahımıza yaklaşmasın.” (İbn Mâce)

Kurban’ı işaret eden ayetler

“Kendilerine rızık olarak verdiği kurbanlık hayvanlar üzerine belirli günlerde Allah’ın adını ansınlar. Artık onlardan siz de yiyin, yoksula fakire de yedirin.” (Hacc, 22/28)

“Her ümmet için, Allah’ın kendilerine rızık olarak verdiği hayvanlar üzerine ismini ansınlar diye kurban kesmeyi meşru kıldık.” (Hacc, 22/34)

“Onların etleri ve kanları asla Allah’a ulaşmaz. Allah’a ulaşacak olan ancak, sizin O’nun için yaptığınız, gösterişten uzak amel ve ibadettir.” (Hacc, 22/36-37)

Bu ayetlerde zikredilen hayvan kesiminin, et ihtiyacı temini için kesilen hayvanlar olmadığı, bunların ibadet amaçlı birer uygulama oldukları gayet açıktır. Et ve kanların Allah’a ulaşamayacağının, asıl olanın ihlas ve takva olduğunun bizzat ayetin metninde yer alması bunu açıkça ortaya koymaktadır.

Hz. Peygamber (Sav) de, kurbanı bir ibadet olarak kabul etmiş ve bizzat kendisi de kurban kesmiştir. Hz. Peygamber (Sav)’in, meşru kılınmasından itibaren vefat edinceye kadar her yıl kurban kestiği bilinmektedir.

Kimler kurban kesmekle yükümlüdür

Kurban kesmek, akil, baliğ (akıllı, ergen), dinen zengin sayılacak  kadar mal varlığına sahip ve mukim olan bir Müslümanın yerine  getireceği mali bir ibadettir. Temel ihtiyaçlarından ve borcundan başka 80,18 gr. altın veya bunun değerinde para veya eşyaya sahip olan kişi dinen  zengindir. Dolayısıyla bu kişi Allah’ın kendisine bahşetmiş olduğu  nimetlere şükran ifadesi ve Allah yolunda fedakarlığın nişanesi olarak kurban kesmelidir.

Kurban vekaleti vermek için, kurban sahibinin yazılı ya da sözlü beyanatı gerekmektedir. Kurban vekaleti konusuna daha detaylı bakmak için şu yazıya bakmanızı tavsiye ederiz: Kurban vekaleti nasıl verilir?