İmam ile beraber namaza başlayamayıp daha sonradan namaza katılan kişiye mesbuk denir. Mesbuk kişinin hükmü, kaçırdığı yani imamla birlikte kılamadığı rekatları kazya başladıktan sonra, tek başına namaz kılan kimse gibidir.
Mesbuk nasıl namaz kılar
İlk rekatta imama yetişemeyen kimseye (rüku da bir defa ‘SübhanAllah’ diyecek kadar yetişememişse) mesbuk denir. Bu kimse hemen imama uyar. Son oturuşta sadece Tahiyyat‘ı (Ettehiyyatü) okur ve bekler; salavat ve duaları okumaz. İmam sağa selam verince kişi selam vermez, sola da selam vermesini bekler. İmamın sola da selam vermesinden sonra ayağa kalkarak yetişemediği rekatları tamamlar. Eğer 1. rekatın rüku‘unda bir defa ‘SübhanAllah’ diyecek kadar yetişmişse o rekata yetişmiş olur ve mesbuk durumu oluşmaz.
Mesbuk, imamla birlikte kılamadığı rekatları kılarken, tek başına namaz kılan kimse gibidir. Tek başına namaz kılarken Fatihadan sonra sure veya ayet okuduğu rekatlarda okur, okumadıkların da okumaz.
Sabah namazının ikinci rekatında imama uyan mesbuk, tekbir alıp susar, imam ile birlikte son oturuşta yalnız Tahiyyat okur, imam selam verince kendisi ayağa kalkar, kaçırdığı ilk rekatı kılmaya başlar. Sübhaneke ve euzü besmeleden sonra Fatiha ile bir miktar Kur’an okur, rükû ve secdelerden sonra oturup, Tahiyyât ile Salli-bârik ve Rabbenâ âtinâ dualarını okuyarak selam verir.
Akşam namazının ikinci rekatında imama uyan kimse de birinci rekat için bu şekilde hareket eder. Akşam namazının son rekatında imama uyan kimse, Sübhaneke’yi okur, imamla beraber o rekatı kılıp teşehhütte bulunur, bundan sonra kalkar. Sübhaneke’yi okuyup eûzü besmele çeker ve Fatiha ile bir sûre veya bir miktar âyet okur; rükû ve secdelerden sonra oturur, sadece Tahiyyat okur, sonra Allahü ekber diyerek ayağa kalkar, besmele çekip Fatiha ile bir sûre veya birkaç ayet okuyarak, rükû ve secdeleri ve son oturuşu yapar ve selam ile namazdan çıkar. Bu durumda üç defa teşehhütte bulunmuş olur. Bununla birlikte mesbuk, ikinci rekatın sonunda yanılarak oturmayacak olsa, kendisine sehiv secdesi gerekmez; çünkü bu rekat bir yönüyle birinci rekat mesabesindedir.
Dört rekatlı namazın son rekatında imama uyan kimse imam ile teşehhütte bulunduktan sonra kalkar, Sübhaneke, Fatiha ve bir sûre okuyup oturur ve Tahiyyat okuduktan sonra kalkar. Geri kalan iki rekatı tamamlar.
Dört rekatlı namazın üçüncü rekatında imama yetişen kimse, kendisinin birinci oturuşunu imamın son oturuşuyla birlikte yapar, kalkınca ilk iki rekatı kaza edeceği için, kendisi bu ilk iki rekatı nasıl kılacak sa öylece kılar.
Dört rekatlı bir namazın ikinci rekatında imama uyan kimse, üç rekatı imamla kılmış olur, teşehhüt okuduktan sonra kalkar, kılamadığı ilk rekatı kılıp oturur ve selam verir.